Bugün günlerden 10 Kasım… Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının 83’inci yıldönümünde ulu önderimizi saygı ve minnetle anıyoruz. Hepimiz Atatürk’ün siyasi liderliğinin ötesinde, alışkanlıkları, değer yargıları, hayatıyla da herkese örnek olmuş ve toplumumuza yön vermiş bir lider olduğunu biliyoruz. Fakat 10 Kasım Atatürk’ü Anma Günü’nde onu bir kez daha hatırlamak, beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzına göz atmak istiyoruz. Büyük özlem duyduğumuz Ulu Önder Atatürk’ü saygıyla anıyoruz…
Mustafa Kemal Atatürk, ömrü boyunca beslenme alışkanlıklarına dikkat etmiştir ve sofradan tam doymadan kalktığı bilinmektedir. Ayrıca yaptığı bir konuşmada ziyafetlerde çok yemek yenmesini tasarrufa aykırı bulduğunu söyleyerek sağlığa zararlı olduğunu belirtmişti.
KAHVALTI
Atatürk’ün sabahları genellikle çat ve kahve içtiği, pek yemek yemediği bilinmektedir. Bazen ayran, yoğurt gibi besinleri tüketip 1 bardak sütlü kahve içitği, genellikle pratik öğünler tercih ettiği kaydedilmiştir.
ÖĞLE YEMEĞİ
Genellikle az ekmek tüketen Atatürk, öğle öğününde 1-2 dilim ekmek yer ve yanında ayran tüketmeyi severdi. Beslenmesinde sık sık kalsiyum kaynaklarını tercih ettiği görülmektedir. Etsiz kuru fasulye, pilav çok sevdiği bir yemekti. Kuru fasulyeye, “yağlı fasulye” derdi. Kuru fasulye ile yoğurt da tercih ettiği bilinmektedir. Askeriye dönemi kışlada sık sık pişirilen kuru fasulye için “Kuru fasulyeye okulda alıştım” demiştir.
AKŞAM YEMEĞİ
Atamız için Akşam yemeğinin ayrı bir önemi vardı. Konuklarıyla birlikte davetler düzenleyip yemekleri bu şekilde yiyordu. Devlet görevi akşam yemeklerinde devam ediyordu. Akşam yemeklerini ve davet sofralarını devlet sorunlarının çözümü için bir fırsat olarak görmüş ve bu nedenle genellikle kabalık sofralarda akşam yemeği tüketmiştir. Ancak her fırsatta değindiği tasarrufu bu sofralarda da uygulamış ve sade sofralar hazırlanmasını istemiştir. Özellikle akşam yemeklerinde sık sık etli bamya istediği ve yoğurta tüketmeyi sevdiği kaydedilmiştir.
Atatürk’ün sofrası hakkında yazılanlar arasında, “Atatürk'ün sofrasından hepimizin ruhunda ve dimağında nice derin, tatlı ve ibret verici anılar, yaşama ve insanlığa dair, nice değerli dersler kalmıştır.” Cümlesi yer almaktadır. Atatürk'ün sofradaki sözleri, felsefesi, yol göstericiliği, fıkraları, vecizeleri gerçekten bir hazine olarak görülmektedir. Bu sofralarda ilim, sanat, kültür, nesnel görüşler, gerçeklikler, idealler yer alır ve ülke sorunları, geleceği, çözüm biçimleri aranırdı. Kurulan sofralar ve içki ise bir uğurda araçtı olarak görülmüştür. Bu sofralarda bazı gece yemekleri müzikli oluyor, çeşitli sanatçılar konser veriyordu. Atatürk’ün eğlenceye dair anekdotlarında sarhoşluktan hiç hoşlanmadığı da yer almaktadır.
SEBZE AĞIRLIKLI BESLENİRDİ.
Ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulduğunda Atatürk’ün sık sık et tüketmediği, bunun yerine kuru fasulye ve ayran gibi besinlerle protein ihtiyacını karşıladığı kaydedilmiştir.
ATATÜRK İÇİN ÖNEMLİ 10 YEMEK
Öğrencilik yıllarının alışkanlığı: Kuru fasulye
Atatürk’ün en sevdiği yemeklerin başında aşçısı Halit Atay’ın belirttiği üzere kuru fasulye geliyor. Atatürk’ün bu yemeğe öğrencilik yıllarında alıştığı ve bu yüzden sevdiği de biliniyor.
Kurunun yanında en çok tercih ettiği: Pilav
Kuru fasulyenin yanına en çok tercih ettiği yemek bulgur ya da pirinç pilavıymış.
Geceleri acıktığında: Peynirli omlet
Yine Halit Atay’ın vermiş olduğu bilgiye göre Mustafa Kemal Atatürk geceleri acıktığında peynirli omleti tercih ediyormuş. Yemek yemek ile arası çok olmayan Atatürk, kahvaltılık tercihini de omletten yana kullanıyormuş.
Selanik usulü: Ispanaklı börek
Küçüklüğünü Selanik’te ailesi ile birlikte geçiren Atatürk’ün en sevdiği yemeklerden bir tanesi de annesinin yaptığı Selanik usulü ıspanaklı börek olmuş.
En sevdiği meze: Fava
İçkilerden en çok rakıyı seven Atatürk meze olarak da en çok favayı seviyormuş. Bu nedenle özellikle rakı sofrasında fava olmasını rica ediyormuş.
Severek yerdi: Etli bamya
Herkesin kolay kolay sevemediği ancak Atatürk’ün severek yediği bir yemek olarak etli bamya kaydedilmiştir. Yoğurt ile birlikte tükettiği etli bamyayı akşam yemeklerinde sık sık tercih edermiş
En sevdiklerinden: Karnıyarık
Atatürk’ün en sevdiği yemekler listesinde karnıyarık da vardır. Karnıyarığı pirinç pilavı ile karıştırarak yemeyi tercih ettiği de bilinmektedir.
Tatlılar arasından: İrmik helvası
Tatlı ile pek arası olmadığı bilinen Atatürk’ün tatlılar arasından en çok irmik helvasını sevdiği biliniyor. Ayrıca siroza yakalanıp halsiz düştüğü günlerde Yanya tatlısı yediği de kaydedilmiştir.
Deneyip beğenmiş: Haşlanmış kuşkonmaz
Kuşkonmaz ile Avrupa’da karşılaşıp denedikten sonra tohumunu alarak Yalova Devlet Çiftliği’nde yetiştiren Mustafa Kemal, kuşkonmazı en çok haşlanmış olarak seviyormuş.
Yemek nasip olmamış: Enginar
Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım’da hayata gözlerini yummadan önce son olarak ne yediği kesin olmamakla birlikte son isteğinin enginar olduğu konusunda bilgiler mevcuttur. İzmir’den gelmesi gereken enginarın yetişmemesi nedeni ile bu isteği maalesef ki gerçekleşmemiş.
ALIŞKANLIKLARI
Atatürk’ün önemli bir alışkanlığının orta şekerli kahve olduğu bilinmektedir, günde 10-15 fincan içermiş. Her ne kadar Atatürk için vazgeçilmez olsa da bu miktarda kahve ve şeker tüketimi sağlık için olumsuz alışkanlıklardandır. Fazla kahve ve şeker karaciğer sirozu için risk oluşturmaktadır. Stresli ve savaş meydanlarında geçen bir hayat nedeniyle Atatürk’ün günde 40-50 taneye varan miktarda sigara içtiği bilinmektedir. Hayatını ve sağlığını, tüm yaşamını ülkemiz için feda eden ulu önerimizi tekrar anıyorum, ruhu şad olsun.