Toplumlar, farklılıklarıyla zenginleşir, bu farklılıkları kabul etmek ve kucaklamak bir erdemdir. Ancak, günümüz dünyasında ötekileştirme, ciddi bir sorun olarak varlığını sürdürmektedir.
***
Ötekileştirme, genellikle bir grubun diğerini aşağılaması, dışlaması veya yalnızlaştırmasıyla ortaya çıkar. Ötekileştirme; bir grup veya bireyin diğerinden farklı olduğunu düşünüp, onları dışlaması ve dışlananın da kendini yabancılaşmış hissetmesine yol açan bir süreçtir. Ötekileştirme; etnik köken, politik tercihler, cinsiyet, din, cinsel yönelim veya ekonomik durum gibi farklılıklar üzerinden gerçekleşen bir kavramdır.
***
Öyle bir dönemde yaşıyoruz ki, ötekileştirmediğimiz kimse kalmadı. İçinde bulunduğumuz toplumun, siyasi partilerin, taraftar gruplarının, sendikaların, hatta ve hatta çalıştığımız iş yerlerinin, kurumların ve şirketlerin her şeyden ve herkesten üstün olduğunu kabullenmiş; dilimiz, dinimiz, ırkımız, düşüncemiz, kafa yapımız, hayata bakış açımız farklı olanlara karşı üst perdeden bakar olduk.
***
Öyle bir hale geldik ki, evrensel olan birçok duyguyu dahi ötekileştirdik; acı, sevgi, inanç… Dünya üzerinde zulüm gören mazlumlar da bunların içinde. Türkiye; bulunduğu coğrafya gereğince, iç savaş ve savaş içinde olan birçok ülkeden mülteci kabul etti sınırları içine. Doğrumu etti, yanlış mı etti? Konusunda değilim. Ben, olanlar üzerine yaşananlar hakkında yazacağım…
***
Birileri Rus ve Ukraynalıları eleştirdi, Suriyeli ve Afganlara sahip çıktı. Suriyeli ve Afganları eleştirenler ise Rus ve Ukraynalılara kucak açtı. Tüm bunlar olurken biz ötekileştirenler; düşünceleri, giyimleri, kuşamları, konuşmaları, dış görünümleri, dinleri, ırkları ve dilleri ile yargıladık insanları. Bu insanların insan olduğunu unutup, kendimize yakın olanı sahiplendik, olmayanı ötekileştirdik. İş öyle bir hal aldık ki; senin mültecin, benim mültecim haline geldi o mazlumlar.
***
Ötekileştirmeyi sadece yabancılara karşı değil, kendi toplumumuza karşı da uyguladık… Aynı kurumlarda çalıştık, aynı saatlerde mesai harcadık, ama farklı sendikaları tercih ettik diye birbirlerimizi ötekileştirdik. Amirler, memurlar, emekçiler… Hepimiz birbirimizi ötekileştirdik.
***
Ayını partiye oy vermedik, aynı takımı tutmadık, aynı adayları desteklemedik, aynı TV kanallarını izlemedik, aynı radyoları dinlemedik, aynı gazeteleri okumadık, aynı elbiseleri giymedik diye ötekileştirdik birbirimizi. Yeri geldi, akılla-beyinle yargıladık karşımızdakini. Bizden olmayanı, bizimle aynı düşünmeyeni akılsızlıkla-beyinsizlikle suçladık, bize doğru gelenin başkasına yanlış gelebileceğini unutarak…
***
Bizim gibi olana, bizim gibi düşünene, bizim gibi yaşayanlara bağlandık körü körüne. Destek olduk, sırtlarını sıvazladık, her türlü (maddi-manevi) imkanları sağladık onlar için. Bizden olmayanları ise ötekileştirdik. İmkanlarımızdan, sevgimizden, saygımızdan mahrum bıraktık onları. Ne yapıyorlar, ne diyorlar, ne istiyorlar? Anlamadık! Ya da anlamak istemedik…
***
Ötekileştirirken saygıdan, ötekileştirirken sevgiden, ötekileştirirken insani erdemlerden uzaklaştık. İçimizde biriktirdiğimiz nefretle baktık onlara. İnsanlığımızı unuttuk, içinde saygı ve sevgi duygularını barındıran; kaybetme, beğenilmeme ve aşağılanma korkusunu içinde yaşatan insanoğlu, kendi korkularını başkalarına yaşatarak kendisiyle yabancılaştı.
***
“Bizden olmayanın canı çıksın ve Tarafını seçmeyen, bertaraf olur” gibi söylemlerin temelinde yatan ötekileştirme, toplumumuzun en büyük sorunu haline gelmiştir. Niye mi? Çünkü ötekileştirme, sadece dışlanan birey veya grup için değil, aynı zamanda toplumun bütünü için de zararlıdır. Ötekileştirme, toplumsal uyum ve dayanışmayı zayıflatır, adalet ve eşitlik ilkelerine zarar verir, aynı zamanda toplumsal huzuru da tehdit eder.
***
Ötekileştirmeyi önlemenin yolu, farklılıkları kabul etmek, sevgi ve saygıdan geçer. Eğitim, farkındalık ve empati, bu süreci pekiştirir. Bunun yanında toplum; kendi önyargılarını ve ayrımcı tutumlarını sorgulamalıdır. Ayrıca, toplumun çeşitliliğini ve farklılıklarını kabullenen politikalar ve uygulamalar geliştirilmelidir. Bizleri yönetenler, toplumu kutuplaştırmaktan ziyade, birleştirici rolünü üstlenmelidir…
***
Birbirimizi anlamak ve kabul etmek, daha adil, eşitlikçi ve barış dolu bir dünya için önemli adımlardır. Bu adımların atıldığı günlerde kucaklaşmak dileğiyle…
Kalın sağlıcakla…
