Besinlerin yapısındaki sindirilemeyen kompleks karbonhidratlar posa olarak tanımlanır. Posa enerjiye dönüşemez ve vücuttan atılır. Diğer bir deyişle de bitkinin hücre duvarını oluşturan lignin, dirençli nişasta, sindirilemeyen oligosakkaritler vb. gibi bileşikler posa olarak adlandırılır. Posa, çözünür (suda çözünür) ve çözünmez (suda çözünmez) olarak fizyolojik etkilerine göre ikiye ayrılır.
ÇÖZÜNMEZ POSA
• Çözünmez posa lignin, selüloz, hemiselülozdan oluşur ve bitki hücre duvarının yapısında yer alır.
• Sindirim sistemini düzenleyerek bağırsakların çalışmasını sağlar, böylece kabızlığı önler ve dışkının yumuşamasını sağlamış olur. Bu sayede de hemoroid gibi sağlık sorunlarını önler.
• Suyu yapısında tutma özelliği taşır ve sindirilemeyen artık maddelerin bağırsaklardaki hareketini arttırır. Bu sayede de bağırsaktan geçen artık maddelerin bağırsaktan geçiş süresini kısaltarak bu maddelerin bağırsaklara vereceği zararı önlemiş olur.
ÇÖZÜNMEZ POSA İÇEREN GIDALAR
• Meyve kabukları
• Tam buğday unuyla yapılan ürünler
• Mısır ve buğday kepeği
• Kök sebzeler gibi birçok sebze ve kabukları
ÇÖZÜNÜR POSA
• Beta glukan, pektik madde, gum, musilaj gibi bileşikler çözünür posa olarak tanımlanır.
• Çözünür posa gıdalarda sert bir dokuda değil de; akışkan ve yapışkan bir yapıda olacak biçimde erirler.
• Çoğunlukla yağsız ve az yağlı gıdalarda doku ve kıvam vermek için kullanılırlar. Örneğin reçel gibi ürünlere jel kıvamını veren madde; pektin adı verilen çözünür posadır.
• Vücutta ise pektin, yağlı maddelere yapışma özelliği göstererek bu maddelerin vücuttan dışarı atılmalarını sağlar. Dolayısıyla vücutta kolesterol düzeyinin düşmesine yardımcı olur.
• Ayrıca çözünen posa kan şekerini düşürücü etki göstererek vücuttaki kan şekerini düzenler.
ÇÖZÜNÜR POSA İÇEREN GIDALAR
• Yulaf, arpa
• Psyllium (karıyarık otu) tohumunun kabuğu
• Havuç, portakal, elma gibi birçok meyve ve sebze
• Kurubaklagiller,
BİR GÜNDE NE KADAR POSA TÜKETİLMELİ?
Kişinin yaşı, sağlık durumu, herhangi bir hastalığı olup olmadığına bağlı olarak günlük tüketilmesi gereken posa miktarı değişmekle birlikte; sağlıklı ve yetişkin kişiler için günde 25-30 gram posa tüketimi önerilir. Bir başka ifadeyle 1000 kaloride 10-13 gram olacak şekilde kişilerin günlük tüketmeleri gereken posa ihtiyaçları belirlenebilir.
Peki siz günde kaç gram posa tüketiyorsunuz? Eğer düşükse posa tüketiminizi arttıracak besinleri günlük beslenmenize eklemeniz gerektiğini unutmayın!