Yörük, Anadolu’yu ve Anadolu insanını birleştiren en temel kavram. Hayatımızdan çıkan birçok güzel şey gibi bu kültür de yok oluyor. Dağlara yakışan ve dağları mekan eyleyen o güzel insanlar, çoktan o güzel atlara binip gittiler.
Denklerinin üzerine ala kilimler atılmış, çan sesleriyle vadileri inleten deve kervanlarının yerini, arabaların insanı sağır eden gürültüsü aldı. Konak yerleri ”Kendin pişir, kendin ye” mekanlarına dönüştü; ama yine de binlerce yıldır devam eden o dayanılmaz yer değiştirme isteği kaybolmadı.
“Tebdil-i mekanda ferahlık vardır” diyen atasözü en çok Yörüklere yakışır. Belli bir mekanı yoktur yörüğün. Bütün yaylalar, ovalar; tüm çiğdemler, laleler onlarındır. Ve onlar için şakır, daldan dala kayadan kayaya seken bütün kınalı keklikler. Ala geyikli hikayeleri, kimi zaman hüzünlü türkülere dönüşen sarı yaylaları vardır. Coşkun ırmaklara kapılan gelinler en çok onlarındır. Ve onlarındır, doruklarından kar eksilmeyen dağlar, güz gelince ıssız kalan bozkırlar.
Eskiden hep dağlarda ve yazılarda (ovalarda) yaşayan Yörükler, şimdilerde, bir türlü benimseyemedikleri evlerde yaşıyorlar. Yatarken yıldızları sayamadıkları için; “Mart dokuzunda Yörük yazıya çıkar, evlerin içinde sıkıntı basar yörüğü” deyip yollara vuruyorlar kendilerini, başı dumanlı dağlara ulaşmak için. Oysa bugün yayla yolculukları, bir eski zaman şöleninin kötü ve hüzünlü bir taklidi.
Yörük dağların adamıdır. Özlemi dağlaradır. Hikayeleri, yalçın kayalıkların geçit vermez bellerine dairdir. Aslolan dağdır, yayladır Yörük için. Hayat onu sahilde yaşamaya mahkum etse de o yaylayla ilişkisini hiç kesmemiştir. Çünkü bu yaşamla ilişkisini kesmek demektir onun için. Bu yüzden yaz aylarında Türkiye Akdeniz’e doğru akarken Yörük dağlara doğru yolculuğa çıkar.
Uzak Asya’dan Avrupa’ya süren o büyük maceramızda hep en önde olmuştur Yörük; fakat gün gelmiş: “Ferman padişahınsa dağlar bizimdir” demiştir. Kimileri bunu isyandan saysa da isyankar değildir Yörük. Özgürlüğüne düşkünlüğündendir böyle söylemesi. Ulu dağların ve sonsuz bozkırların adamından başka ne beklene ki?
Özgürlüğün türküsüdür ve özgürlüğe söylenmiş bir türküdür Yörük.
