Ulusal Zeytin Konseyi Antalya Temsilcisi ve Güney Akdeniz Rekolte Tespit Komisyonu Üyesi, Antalya Ticaret Borsası 4. Grup Meslek Komitesi Üyesi Büyükakça Zeytincilik sahibi Zafer Tan, zeytinde gübreleme tekniklerinden bahsederek, “Zeytin ağaçlarının sağlıklı büyümesi ve verimliliği için düzenli gübreleme önemlidir. Organik veya kimyasal gübreler kullanılabilir, ancak gübreleme miktarı toprak analizine ve ağacın yaşına bağlı olarak belirlenmelidir.” dedi.
“TOPRAK VE YAPRAK ANALİZİ YAPILMALI”
Doğru bakım ve yönetim ile zeytinden yüksek verim ve kalite sağlanabileceğini vurgulayan Tan, şöyle devam etti: “Çok farklı toprak tiplerine adapte olabilen zeytin bitkisi, toprak derinliği fazla olmayan yüzeysel topraklarda da yetiştirilebildiği gibi derin toprak yapısına sahip allüvial ve kollovial topraklarda iklim şartlarının uygun olması durumunda en yüksek verimi verir. Zeytinliklerimizin genellikle meyilli arazilerde yer alması ve bakım tedbirlerinin tam olarak uygulanmaması gibi nedenlerle beslenme problemlerine sık rastlanmaktadır. Çok yıllık bitkilerde gübre tavsiyesi için çoğu zaman sadece toprak analizleri yeterli olmamaktadır. Bu nedenle zeytin ağaçlarından uygun zamanda yaprak örneği alınıp analiz yaptırılmalıdır.
“ÖRNEKLER LABORATUARDA İNCELENMELİ”
Kasım, aralık ve ocak aylarında zeytin ağaçlarının orta kısmındaki karşılıklı yaprak çiftinden 1 yıllık örnek olarak alınır. 10-20 dekarlık bir bahçeden bir yaprak örneği yeterli olduğu gibi aynı şekilde alınabildiği kadar fazla sayıdaki ağacın tacının orta kısmına gelen dalların kuzey-güney, doğu-batı yönlerindeki sürgünlerden ikişer yaprak alınarak bez torbaya konulup en kısa zamanda (24 saat) laboratuvara gönderilmelidir. Toprak örneği almak için, örnekleme alanından zikzak şeklinde alınacak toprak örnekleri karıştırılarak, bundan temsili bir örnek yeterlidir. Arazinin toprak rengi ve toprak tekstürü göz önünde bulundurularak örnekleme ünitelerinin sınırları belirlenir. Farklı toprak tiplerinden alınacak karma toprak örneğinde yapılacak analizler yanıltıcı olur. Bu şekildeki toprak örneklerini ayrı almak gerekir. Diğer meyve türlerinde olduğu gibi beslenme durumunu belirlemek amacıyla alınacak toprak örneklerinin 0-30 cm, 30-60 cm, 60-90 cm derinliklerden alınması gereklidir.
“SONUÇLARA GÖRE GÜBRELEME ÖNERİSİ YAPILIR”
Toprak analizleri toprakların besin maddesi durumu ve yaprak analizleri ile elde edilen sonuçların yorumlanmasına yardımcı olur. Toprağın kireç yüzdesi, pH değeri ve topraktaki yarayışlı fosfor miktarı, toprağın kil miktarı ve cinsi ile toprakta yarayışlı potasyum miktarı dikkate alınarak tesis gübrelemesinde kullanılacak gübre miktarı belirlenir. Özellikle çok kumsal yapıya sahip topraklarda magnezyumlu gübreler de tesis gübrelemesi olarak kullanılmaktadır. Yaprak ve toprak analiz sonuçları karşılaştırılarak gübreleme önerisi yapılmalıdır.”
“TESİS GÜBRELEMESİ 2 ŞEKİLDE YAPILIR”
Tesis gübrelemesinin iki şekilde yapıldığına dikkat çeken Zafer Tan, “Bunlardan birincisi zeytin fidanlarının verim çağına gelince derine ve yana gelebileceği toprak derinliği dikkate alınarak ve toprakta su ile hareket kabiliyeti az olan fosfor ve potasyumlu gübrelerin fidan dikiminden önce tüm alana serpme olarak verilmesi veya dikim çukurlarına gübre uygulanmasıdır. İkincisi ise zeytin tesisi kurulmadan önce araziyi temsil edecek şekilde 1-2 ay önce toprak örneği 2-3 derinlikten alınmalıdır. Topraktaki besin elementleri durumuna göre tesis gübrelemesinde çiftlik gübresi, fosforlu ve potasyumlu gübreler kullanılmalıdır. Bunun yanında fidan dikim çukurlarına pH durumuna göre kireçleme veya kükürt uygulamalarının, organik madde durumuna göre organik gübrelemenin yapılması gerekir. Hayvansal kaynaklı organik gübrelerin yetersiz olduğu durumda fidan dikiminden sonra sıra aralarına yeşil gübre bitkisi yetiştirilerek, yeşil gübreleme yapılmalıdır. Fidan döneminde bitkinin kök gelişmesini teşvik eden, ürüne yatma döneminde toprak üstü kısmının iyi gelişmesini sağlayan ve tam ürün döneminde ise ağaç başına verim durumuna göre (yağlık, sofralık, salamuralık) gübreleme programı yapmak gerekir.” dedi.
“GÜBRELEME BİLİNÇLİ YAPILIRSA OLUMSUZ ŞARTLAR MİNİMUMA İNDİRİLİR”
Zeytinlerde gübre uygulaması, yağış (miktarı ve mevsimsel dağılımı) ve sulama (tava veya damla) durumu dikkate alınarak yapılması gerektiğini dile getiren Tan, “Toprağın yapısına bağlı olarak zeytin bitkisinde kılcal köklerin yayılı bulunduğu toprak derinliği farklı olmaktadır. Uygulanacak gübreleri kök bölgesine yakın gelecek şekilde vermek gerekir. İlk gübre uygulaması sürgün faaliyeti başlamadan bir ay kadar önce yapılmalıdır. Bu dönemde fosfor ve potasyumlu gübrenin tamamı ve azotlu gübrenin yarısı uygulanmalıdır. Azotlu gübrenin geriye kalan kısmı sulanmayan zeytinliklerde son yağışlar kesilmeden önce, sulama yapılan yörelerde ise ilk su öncesi verilmelidir. Bu dış faktörleri tamamen kontrol altına almak mümkün değildir. Fakat dengeli gübreleme, gerekli bitki koruma önlemleri, budama ve toprak işlemenin bilinçli bir şekilde yapılması ile olumsuz şartlar minimuma indirilebilir.” ifadelerini kullandı. >Vildan RENDE
