MİMARLAR ODASI ÇED’E KARŞI

MİMARLAR Odası Antalya Şubesi Yönetim Kurulu, Phaselis Antik Kenti’nin yapılaşmaya açılması ve Gazipaşa’da 8 Şubat’ta yapılan “The Green Park Gazipaşa Otel” projesinin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreciyle ilgili halkın bilgilendirmesi ve sürece katılımı toplantısı hakkında basın açıklaması yaptı. Phaselis’in yapılaşamaya açılması karşısında yürütmenin durdurulması ve iptali istemiyle dava açıldığına değinilen açıklamada, Gazipaşa’da devam eden ÇED süreciyle ilgili yasal sürecin başlatılacağı duyuruldu.

PHASELİS’DE YAPILAŞMAYA HALKIMIZ İÇİN HALKIMIZ İLE BİRLİKTE DAVA

Konuyla ilgili Mimarlar Odası Antalya Şubesi Yönetim Kurulu tarafından yapılan basın açıklamasında şu ifadeler kullanıldı: “Şubemiz, 14 vatandaşımızla birlikte Milli Park Sınırları içerisinde 1. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit olan Antalya Phaselis Antik Kenti’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan halk plajı ve günübirlik tesis yapım ihalesinin ve projeye onay veren Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının, ivedilikle yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açmıştır.

Halen yürürlükte bulunan 05.11.1999 tarih ve 658 sayılı kararında “Arkeolojik Sit; İnsanlığın varoluşundan günümüze kadar ulaşan eski uygarlıkların yer altında, yer üstünde ve su altındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini yansıtan her türlü kültür varlığının yer aldığı yerleşmelerdir” şeklinde tanımlanmıştır. 1. Derece Arkeolojik Sitlerde; Korumaya yönelik Bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak sit alanlarıdır. Bu alanlarda kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmemesine, imar planlarında aynen korunacak sit alanı olarak belirlenmesine, bilimsel amaçlı kazıların dışında hiçbir kazı yapılamayacağı da açıkça hüküm altına alınmıştır. Buradan da anlaşılacağı üzere 1. Derece Arkeolojik Sit alanlarında yapılabilecekler çok sınırlıdır.  Ancak Bakanlığın iki ayrı koyda uygulamaya koyduğu 2022/1512795 İhale Kayıt Numarası ile belirtilen sözleşmede; günübirlik tesisler, restoran, kafeterya, otopark, karşılama merkezi, cankurtaran ünitesi, duş ve tuvaletlerden oluşan çok sayıda yapı ve inşa edilecektir. Bu durumda ciddi kazı yapılması, beton, PVC, Ahşap vb. gibi inşaat malzemeleri kullanılacaktır. 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı Phaselis Antik Kenti kapsamında kalan 85 000 m2’lik alanı kapsayan projenin uygulanması, hem açıkça bu  ilke kararına aykırıdır ve hem de antik kente ve milli park olan doğal değerlerimize geri dönülemez zararlar verecek ve alanın betonlaşmasına neden olacaktır.

Proje alanı Beydağları Milli Park sınırları içerisinde kalmaktadır. Milli Parklar Kanunu’nun 4. Maddesinde; “Bu kanun hükümlerine göre milli park olarak belirlenen yerlerin özellik ve nitelikleri göz önünde tutularak koruma ve kullanma amaçlarını gerçekleştirmek üzere, kuruluş, geliştirme ve işletilmelerini kapsayan gelişme planı, ilgili bakanlıkların olumlu görüşleri ve gerektiğinde fiili katkılarıyla, Orman ve Su İşleri Bakanlığınca hazırlanır ve yürürlüğe konur. Gelişme planı uyarınca iskan ve yapılaşmaya konu olacak yerler için, imar mevzuatına göre imar uygulama planları, milli park gelişme planı hüküm ve kararlarına uygun olarak hazırlanır veya hazırlattırılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayı ile yürürlüğe konulur. Üçüncü madde hükümleri uyarınca tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanı olarak belirlenen yerler için gerekli projeler, Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşü alınarak Orman ve Su İşleri Bakanlığınca hazırlanır ve yürürlüğe konur. Bu Kanun kapsamına giren yerlerdeki turizm bölge, alan ve merkezlerinde, turizm yatırımlarına ilişkin plan kararları Çevre ve Şehircilik ile Orman ve Su İşleri Bakanlıklarının görüşü alınarak sonuçlandırılır” denilmektedir. 

Milli Parklar Yönetmeliğinin 11. Maddesinde de; “Milli Park uzun devreli gelişme planları, ilgili Bakanlıkların olumlu görüşleri ve gerektiğinde fiili katkılarıyla hazırlanır. Bakanlıkça onaylanarak yürürlüğe konur” denilmektedir. Yasa ve Yönetmeliğin yukarıda açıklanan hükümlerine göre, 2015 yılında onaylanan Beydağları Milli Park Uzun Devreli Gelişim Planı’nda alana ilişkin uygulanacak proje ile ilgili bir kullanım kararı bulunmamaktadır. Çevre Kanunu’nun 10 maddesinde; “Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlüdürler. Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez” denilmektedir. 

Yine Kamu İhale Kanununun değişik 6. Fıkrasında; “İlgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur. Ancak, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz.” 62. Maddesi (c) bendinde de; “ İmar işleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir.” Denilmektedir. Bu projenin uygulanması halinde çevreye verebileceği zararların belirlenmesi amacıyla Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) kararı olması gerekirken böyle bir çalışma yapılmadan ihale yapılmıştır.

İhale sözleşmesinde; “Sahalarda bulunan ağaç kök ve dallarına zarar verilmeyecektir. Mevcut ağaçların korunmasından yüklenici sorumludur. Proje alanı Antalya İli Kemer İlçesi Tekirova Mahallesi “Beydağları Sahil Milli Parkı” alanı içerisinde bulunan “Orman Vasıflı” ve “1. Derece Arkeolojik Sit” olarak tescilli Phaselis Antik Kenti Ören Yeri niteliğinde olması sebebiyle, tüm işlem ve uygulamaların ilgili mevzuat gereği yapılması esas olup sorumluluğu Yükleniciye aittir. İmalat öncesinde veya esnasında gerekli proje revizyonu doğması halinde Yüklenici tarafından hazırlanacak tadilat projesi İdare onayı alındıktan sonra imalata devam edilecektir.” Denilmektedir. Ancak ihale dosyası ekinde uygulama projesi mevcut değildir. Yüklenicinin sözleşme hükümlerine aykırı olarak ağaç kestiği, hafriyat yaptığı ve beton döktüğü belirlenmiştir.

Yukarıda açıklanan ve re’sen saptanacak nedenlerle açıkça Anayasa’ya, Uluslararası Sözleşmelere ilgili Kanun ve Yönetmeliklere, İlke Kararlarına ve Kamu Yararına aykırı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan halk plajı ve günübirlik tesis yapım ihalesinin ve projeye onay veren Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının ivedilikle yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle, Oda’mızca 14 vatandaşımız ile birlikte dava açılmıştır.

“GAZİPAŞA ODA’MIZCA TAKİP EDİLMEKTEDİR”

Ayrıca Yeşilyurt İnşaat ve Turizm San. Tic. A.Ş. tarafından Antalya İli, Gazipaşa İlçesi, Selinus Sahili, Cumhuriyet Mah. Karakemik Mevkii, 1224 Ada 4 No’lu Parsel adresinde 2500 yataklı “The Green Park Gazipaşa Otel” projesinin yapılmasına ilişkin başlatılan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci Oda’mızca takip edilmektedir. ÇED olumlu kararı çıkması halinde, otelin yapılacağı alanın depremsellik açısından sıvılaşma riski yüksek bir bölgede olması, Doğal Sit Alanı olması, nesli tükenmekte olan Deniz Kaplumbağaları ile Akdeniz Foklarının üreme ve yaşam alanı olması, arkasındaki dikili ve örtü altı tarım alanları üzerinde yapılaşma baskısı oluşturacak olması ve açıkça Anayasa’ya, ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere, ilgili yasa ve yönetmeliklere ve kamu yararına da aykırı olması nedeniyle iptali istemiyle yasal yollara başvuracağımızı, halkımızın ve ilgililerin bilgisine sunarız.”